در کشور ما، سکه و طلا به عنوان یکی از روش‌های پرطرفدار سرمایه‌گذاری، به دلیل حفظ سرمایه در برابر ریسک‌های اقتصادی و سیاسی، مورد توجه قرار گرفته است. اما خرید فیزیکی این دارایی‌ها با ریسک‌های سرقت و جعل همراه است و نگهداری آنها در صندوق امانات بانک نیز هزینه‌های انتقال و نگهداری دارد. اما با ظهور ابزارهای مالی مبتنی بر سکه و طلا در بورس کالا در دهه گذشته، امکان خرید و فروش آسان و بدون نگرانی از ریسک‌های فیزیکی فراهم شده است. این ابزارها دارای ویژگی‌هایی هستند که به سرمایه‌گذاران امکان سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا را می‌دهد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی خرید و معامله‌ی طلا در بورس بپردازیم.
سکه و طلا را می‌توان به چندین روش در بورس کالا خرید و فروش کرد.
- گواهی سپرده طلا
- صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
- قراردادآتی صندوق طلا
- قرارداد اختیار معامله سکه طلا یا آتی طلا
گواهی سپرده کالایی چیست؟
گواهی سپرده کالایی یک نوع اوراق بهادار است که مالکیت دارنده را بر مقدار معینی کالا تایید می‌کند و پشتوانه آن، قبض انبار استانداردی است که انبارهای مورد تایید بورس آن را صادر می‌کنند.
برای آشنایی بیشتر با گواهی سپرده کالایی اینجا کلیک کنید
1- گواهی سپرده طلا
گواهی سپرده طلا در بازار ایران به عنوان یک اسناد مالی استفاده می‌شود که نشان‌دهنده مالکیت یا مالکیت جزئی طلا توسط فرد یا سازمانی می‌باشد. این گواهی ها می‌توانند شامل گواهی‌های سپرده سکه، ربع سکه، شمش و سایر محصولات طلا باشند. هدف از انتشار این گواهی‌ها، ایجاد اعتماد و اطمینان در بازار طلا است که به افراد اجازه می‌دهد بدون نگرانی از خطرات نگهداری فیزیکی طلا، سرمایه‌گذاری و معامله کنند. افراد می‌توانند با ارائه این گواهی‌ها به صورت الکترونیکی یا نمایش فیزیکی، اطمینان حاصل کنند که مقدار معینی از طلا به نام آنها در انبار یا بانکی به ثبت رسیده است.
گواهی سپرده طلا:
گواهی سپرده طلا به چند روش مختلف قابل معامله هستند که در ادامه به برسی انواع آن میپردازیم.
- گواهی سپرده سکه طلا
- گواهی سپرده ربع سکه
- گواهی سپرده شمش طلا
گواهی سپرده سکه طلا:
گواهی سپرده سکه طلا نیز از نوع ورقه بهاداری است که بانک‌های تاییدشده با پشتوانه قبض انبارها این گواهی را صادر می‌کنند و مالکیت دارنده را بر تعداد مشخصی سکه تایید می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند پس از خرید این گواهی، سکه‌های خود را از بانک تحویل بگیرند یا آنها را همچنان مثل سهام در بازار ثانویه خرید و فروش کنند و از تفاوت قیمت‌ها سود به‌دست آورند.
ارزش هر برگه گواهی سپرده طلا برابر با 0.01 سکه طلا است و برای تحویل یک سکه تمام بهار آزادی باید 100 گواهی سپرده را خریداری کنید. هر نماد گواهی سپرده سکه، دارای یک تاریخ سررسید است که خریدار می‌تواند بعد از خرید سکه، آن را تحویل بگیرد یا تا سررسید این اوراق را نگهداری کند.
اگر سررسید نماد سکه به پایان برسد و دارنده این اوراق، گواهی سپرده سکه خود را فروخته نباشد، باید سکه‌های خود را تحویل بگیرد. اما معمولاً برای گواهی سپرده سکه، نماد جدیدی تعریف می‌شود و این نماد با سررسید جدید انتقال می‌یابد. این فرآیند، کاربردی و موثر در بازار سکه و طلا است.
برای مطالعه بیشتر در مورد گواهی سپرده سکه طلا اینجا کلیک کنید.
گواهی سپرده ربع سکه طلا:
به تازگی نیز شاهد عرضه ربع سکه رفاه در بورس کالا هستیم که نماد آن "ربع سكه 0312رفاه(ن)" است. تفاوتی که گواهی سپرده سکه تمام با گواهی سپرده ربع سکه دارد این است که نماد گواهی سپرده ربع سکه قابلیت معامله مجدد در بازار ثانویه را ندارد و در تاریخ سررسید خریداران آن را تحویل می‌گیرند اما گواهی سپرده تمام سکه طلا اینچنین نیست.
گواهی سپرده شمش طلا
شمش طلا، طلاي خام با حداقل عيار ۹۹۵ و حداکثر ۹۹۹.۹۹ است که با افزایش عيار، ارزش آن افزايش می‌یابد. گواهی سپرده شمش طلا همچنین مانند سایر گواهی‌های سپرده کالایی در بازار کالا معامله می‌شود.
بازار طلا مورد علاقه سرمایه‌گذاران است، اما با چالش‌هایی نیز همراه است؛ تقلب‌ها، نگهداری طلای فیزیکی و کارمزدهای بالا از جمله این چالش‌ها هستند. بورس کالا با ارائه شمش طلا به‌صورت گواهی سپرده، ریسک‌ها را کاهش داده و فرصت سرمایه‌گذاری در بازار طلا را برای گروه گسترده‌تری از سرمایه‌گذاران فراهم کرده است. گواهی‌های سپرده کالایی با پشتوانه موجودی کالا در انبارهای بورس کالا صادر می‌شوند و دارنده‌ها می‌توانند کالای مورد نظر را تحویل بگیرند یا آن را معامله کنند، از جمله گواهی سپرده شمش طلا که توسط خزانه بانک‌های عامل با پشتوانه شمش‌های استاندارد صادر می‌شود.
جزئیات گواهی سپرده کالایی شمش طلا
- هر گواهی سپرده معادل ۰/۱ گرم شمش طلای عیار ۹۹۵ است.
- نماد گواهی سپرده: CD1G0B0001
- روزهای معاملاتی: شنبه تا پنجشنبه
- حداقل میزان خرید: ۱ واحد (معادل ۰/۱ گرم)
- حداکثر میزان خرید در هر سفارش: ۱۰۰۰ واحد (معادل ۱۰۰ گرم)
- حداکثر تعداد گواهی سپرده کالایی مجاز برای هر فرد: ۵۰۰ هزار واحد (معادل ۵۰ کیلوگرم شمش طلا)
- معاملات گواهی سپرده به صورت پیوسته در بورس انجام می‌شود و قابل معامله نیست.
- دامنه نوسان قیمت: ۵± درصد از قیمت پایانی روز معاملاتی قبل
برای مطالعه بیشتر در مورد گواهی سپرده شمش طلا اینجا کلیک کنید.
2- صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
صندوق سرمایه گذاری:
صندوق سرمایه‌گذاری، راهی مناسب برای افراد بدون تخصص تحلیل بازار است. این صندوق‌ها مبالغ کوچک را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری کرده و با کمک تحلیل‌گران و معامله‌گران ماهر، سرمایه‌گذاری متخصصانه در زمینه‌های مختلف را با کنترل ریسک انجام می‌دهند. به این ترتیب، افراد غیرمتخصص نیز بدون نیاز به آموزش‌های زمان‌بر و تحلیلات پیچیده، می‌توانند به سادگی در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کنند.
صندوق کالایی چیست؟
صندوقهای کالایی روند قیمتی یک شاخص کالایی پایه را دنبال کرده که این شاخص می‌تواند صرفاً متشکل از یک کالای اساسی یا ترکیبی از مجموعه کالاها باشد. نهاد ناشر به طور مستقیم بر روی دارایی پایه یا قرارداد مشتقه آن کالا یا شاخص سرمایه‌گذاری می‌کند.بنابراین انتظار می‌رود ارزش سرمایه‌گذاری پرتفوی هم‌سو با قیمت دارایی پایه افزایش یا کاهش یابد.
صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
صندوق سرمایه‌گذاری، راهی مناسب برای افراد بدون تخصص تحلیل بازار است. این صندوق‌ها مبالغ کوچک را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری کرده و با کمک تحلیل‌گران و معامله‌گران ماهر، سرمایه‌گذاری متخصصانه در زمینه‌های مختلف را با کنترل ریسک انجام می‌دهند. به این ترتیب، افراد غیرمتخصص نیز بدون نیاز به آموزش‌های زمان‌بر و تحلیلات پیچیده، می‌توانند به سادگی در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کنند.
صندوق طلا یا Gold Funds، یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری کالایی است که در بورس معامله می‌شود. این صندوق‌ها حداقل ۷۰٪ از سرمایه‌گذاری خود را در گواهی سپرده سکه و شمش طلا و حداکثر ۲۰٪ در اوراق مشتقه و ۱۰٪ درآمد ثابت به کار می‌گیرند.
این ابزار نسبتاً جدید، راهی مطمئن با بازدهی نزدیک به طلا برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده است. با توجه به نوع صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک، سرمایه‌گذاری به‌صورت غیرمستقیم و توسط سبدگردان حرفه‌ای انجام می‌شود تا از نوسانات ناگهانی سرمایه‌گذاری در امان باشد.
برای مطالعه بیشتر در مورد صندوق طلا اینجا کلیک کنید.
3- قراردادهای آتی صندوق طلا:
قراداد آتی چیست؟
قرارداد آتی (Futures Contract) یک نوع قرارداد معاملاتی است که در آن، دو طرف (خریدار و فروشنده) تعهد می‌دهند که در زمان معین و در آینده‌ای مشخص، کالا یا دارایی را با قیمت معین خرید یا فروش کنند. این نوع قراردادها ابتدا در بازار بورس کالا یا بازار بورس اوراق بهادار معامله می‌شود و برای حفظ امانت‌داری و ایجاد اعتماد بین طرفین توسط یک نهاد مرکزی نظارت می‌شود.
مهمترین ویژگی قراردادهای آتی، تعیین قیمت و مقدار کالا یا دارایی در زمان معامله است. با این کار، از تغییرات قیمت‌های کالا یا دارایی در آینده محافظت می‌شود. به عنوان مثال، اگر قیمت کالا در آینده کاهش پیدا کند و قرارداد آتی برای آن کالا بسته شده باشد، خریدار قرارداد سود خواهد کرد چرا که کالا را با قیمت کمتری از قیمت بازار خریداری کرده است.
قراردادهای آتی صندوق طلا
صندوق طلا به عنوان دارایی پایه، قراردادهای آتی صندوق طلا را تشکیل می‌دهد. در این قراردادها، خریدار و فروشنده به خرید و فروش ۱،۰۰۰ واحد از صندوق سرمایه‌گذاری طلا با قیمتی مشخص در آینده متعهد می‌شوند.
این قراردادها دو ویژگی مهم دارند که جذابیت آنها را افزایش می‌دهد.
- دو طرفه بودن بازار: امکان کسب سود از ریزش قیمت‌ها هم وجود دارد، چرا که سرمایه‌گذاران می‌توانند، در صورت پیش‌بینی ریزش قیمت‌ها، موقعیت فروش اخذ کنند.
- اهرم مالی: در بازار آتی، سرمایه‌گذاران برای انجام معامله نیاز به پرداخت کل ارزش معامله ندارند و با داشتن تنها یک قسمت از سرمایه مورد نیاز، می‌توانند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.
با وجود این ویژگی‌ها، ورود به بازار آتی صندوق طلا نیازمند اطلاعات و دانش کافی است، اما با مدیریت مناسب می‌توان از این بازار بهره‌مند شد.
برای شرکت در قراردادهای آتی، سرمایه‌گذاران نیاز به دریافت کد مشتقه دارند و پس از واریز وجه تضمین اولیه، می‌توانند معاملاتی با موقعیت خرید یا فروش باز کنند. این قراردادها روزهای شنبه تا پنجشنبه از ساعت 10 تا 15 برقرار هستند.
مشخصات قرارداد آتی صندوق طلا :
- دارایی پایه: صندوق طلای لوتوس
- اندازه قرارداد: ۱،۰۰۰ واحد
- استاندارد تحویل: واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس
- حد نوسان قیمت روزانه: حداکثر تا (+/-) ۵%
- نماد معاملاتی: ETCMMYY
- حداقل تغییر قیمت سفارش: ۱۰ تومان
- واحد قیمت: ریال به ازای هر واحد
- ساعت معامله: در تمامی روزها ۱۰:۰۰ الی ۱۵:۰۰
- سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات: ۲۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی (حقیقی و حقوقی)
- جریمه نکول: ۱% ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی
برای مطالعه بیشتر در مورد صندوق طلا اینجا کلیک کنید
4- قرارداد اختیار معامله سکه طلا
قرارداد اختیار چیست؟
قرارداد اختیار معامله (Options Contract) یا به‌اختصار اختیار، یک نوع قرارداد مالی است که به دو طرف (صاحب اختیار و نویسنده اختیار) اجازه می‌دهد در زمان معین و در آینده‌ای مشخص، کالا یا دارایی را به یک قیمت مشخص (قیمت اجرایی یا مبنا) خریداری یا فروش کنند. اما مهمترین ویژگی این نوع قرارداد این است که صاحب اختیار دارای حق اما تعهد به خرید یا فروش کالا یا دارایی در آینده است، در حالی‌که نویسنده اختیار مکلف به اجرای قرارداد نیست و فقط پول اختیاری را دریافت می‌کند.
قرارداد اختیار معامله سکه طلا
در این نوع قراردادها، یک طرف (دارنده اختیار) حق خرید یا فروش دارایی‌ها را در زمان مشخصی در آینده با قیمت تعیین‌شده (قیمت اعمال) دارد. در این نوع قرارداد، یک طرف (دارنده اختیار) حق، اما تعهد ندارد که در یک زمان مشخص و به یک قیمت معین، یک دارایی را خرید یا بفروشد. اما برای این حق پرداختی به نام پریمیوم انجام می‌دهد.
این نوع اوراق مشتقه به دارنده اختیار، اجازه می‌دهد تا در صورت نیاز، به سود از اختلاف قیمت دارایی‌ها به مبلغ معین دست پیدا کند.
محاسبه قیمت انواع طلا و سکه‌ها به وابستگی به چند عامل اقتصادی و بازاری دارد.
در ادامه، نحوه محاسبه قیمت انواع طلا و سکه‌ها را توضیح می‌دهم:
- محاسبه قیمت طلا 18 عیار:
برای محاسبه قیمت طلا 18 عیار، ابتدا باید قیمت طلای خالص را به دست آورد. سپس به نسبت آلیاژ طلا در طلا 18 عیار که معمولاً 75٪ طلا خالص و 25٪ فلزات دیگر مانند نقره و مس است، محاسبه می‌شود. بنابراین فرمول محاسبه قیمت طلا 18 عیار به صورت زیر است:
قیمت طلا 18 عیار = (قیمت طلای خالص / گرم) × وزن طلا 18 عیار × 0.75 - محاسبه قیمت مظنه طلا:
مظنه طلا به یک کیلوگرم طلا خالص اطلاق می‌شود. برای محاسبه قیمت مظنه طلا، ابتدا باید قیمت طلا خالص را به دست آورد و سپس آن را در وزن مظنه طلا به کیلوگرم ضرب کنید. فرمول محاسبه قیمت مظنه طلا به صورت زیر است:
قیمت مظنه طلا = (قیمت طلای خالص / گرم) × وزن مظنه طلا (به کیلوگرم) - محاسبه قیمت شمش طلا:
برای محاسبه قیمت شمش طلا، باید قیمت طلای خالص را به دست آورد و سپس آن را در وزن شمش طلا به گرم ضرب کنید. فرمول محاسبه قیمت شمش طلا به صورت زیر است:
قیمت شمش طلا = (قیمت طلای خالص / گرم) × وزن شمش طلا - محاسبه قیمت سکه بهار آزادی:
برای محاسبه قیمت سکه بهار آزادی، باید به قیمت طلای خالص اضافه کنید. این مقدار معمولاً به عنوان ضریب ارزش سکه محسوب می‌شود و ممکن است با توجه به عوامل بازاری متغیر باشد. فرمول محاسبه قیمت سکه بهار آزادی به صورت زیر است:
قیمت سکه بهار آزادی = (قیمت طلای خالص / گرم) × وزن سکه + مقدار اضافه‌ای که به قیمت طلای خالص اضافه می‌شود
توجه داشته باشید که قیمت‌های طلا و سکه‌ها ممکن است در بازارهای مختلف متفاوت باشد و تحت تأثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و بازاری تغییر کند. بنابراین برای داشتن آخرین اطلاعات قیمتی بهتر است از منابع رسمی و بازارهای معتبر استفاده کنید.
جمع بندی :
در کشور ما، سکه و طلا به عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار گرفته‌اند. اما خرید فیزیکی این دارایی‌ها با مخاطراتی همراه است و نگهداری آنها در بانک‌ها نیز هزینه‌های انتقال و نگهداری دارد. با ظهور ابزارهای مالی مبتنی بر سکه و طلا در بورس کالا، امکان خرید و فروش آسان و بدون نگرانی از ریسک‌های فیزیکی فراهم شده است. این ابزارها شامل گواهی‌های سپرده سکه و شمش طلا، صندوقهای کالایی با پشتوانه طلا، قراردادهای آتی صندوق کالا و قرارداد اختیار معامله سکه طلا یا آتی طلا هستند. همچنین، صندوق سرمایه‌گذاری طلا به عنوان دارایی پایه، قراردادهای آتی صندوق طلا را تشکیل می‌دهد. این ابزارها به سرمایه‌گذاران امکان مستقیم و آسان برای سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا را فراهم می‌کنند. با استفاده از این ابزارها، سرمایه‌گذاران می‌توانند با کاهش ریسک‌ها به بازار طلا سرمایه‌گذاری کنند و از فرصت‌های سودآور استفاده کنند.
سوالات متداول
