بازار بورس در هر کشور، به عنوان یک ارکان اصلی بازار سرمایه و اقتصادی تأثیرگذار شناخته می‌شود. ایران نیز با داشتن چندین بازار بورس متنوع، نقش مهمی در جذب سرمایه، تسهیل معاملات مالی، و کشف قیمت‌های منصفانه برای انواع دارایی‌ها و اوراق بهادارها ایفا می‌کند. این مقاله به بررسی انواع بازار بورس در ایران و نقش آنها در اقتصاد کشور می‌پردازد. بازار بورس علاوه بر تسهیل معاملات مالی، نقش بسیار مهمی در ارتباط میان خریداران و فروشندگان ایفا می‌کند و فرایند عرضه و تقاضا را به شکلی منصفانه تر و شفاف‌تر اداره می‌کند. این بازارها در تمام دنیا دارای انواع مختلفی هستند که براساس نوع دارایی‌ها و سازوکارهای مخصص به خود تعریف می‌شوند. در بازار سرمایه و بورس ایران نیز تاکنون چهار بازار بورس اصلی و مهم ایجاد شده است.
بازار بورس:
بازار بورس در ایران به عنوان بازار اصلی و مادر بورس معروف است. در این بازار، اوراق بهادار و سهام شرکتها و سایر اوراق بهادار معامله می‌شود. سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی در این بازار حضور دارند. این بازار دارای دو تابلو اصلی و فرعی است که شرکتها بر اساس شرایط مختلف در آنها قرار می‌گیرند. تابلوهای فرعی به تدریج به شرکت‌های کوچک‌تر و شرایط پذیرش ساده‌تر اختصاص دارند.
بازار فرابورس:
بازار فرابورس یک بازار مکمل به بازار بورس است که برای شرکتها و اوراق بهاداری که شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند یا تمایل به عرضه سهام خود در یک بازار دیگر دارند، ایجاد شده است. در این بازار نیز شرکتها بر اساس شرایط مختلف در تابلوهای مختلف قرار می‌گیرند. بازار فرابورس بیشتر به شرکت‌های کوچک‌تر و دارای شفافیت اطلاعات کمتر اختصاص دارد.
برای آشنایی با بازار فرابورس اینجا کلیک کنید.
بازار بورس کالا:
بازار بورس کالا به منظور معامله کالاهای مختلف ایجاد شده است. این بازار شامل معاملات محصولات صنعتی، پتروشیمی، نفت، گاز، و مواد اولیه است. هدف اصلی این بازار کشف قیمت منصفانه و شفافیت در معاملات کالاها می‌باشد. این بازار در چندین بازار فرعی شامل بازار فیزیکی، مشتقه، و فرعی دیگر تقسیم می‌شود.
برای آشنایی با بورس کالا اینجا کلیک کنید.
بازار بورس انرژی:
با توجه به وجود منابع انرژی فراوان در ایران، بازار بورس انرژی به منظور تسهیل معاملات و کشف قیمت منصفانه برای حامل‌های انرژی ایجاد شده است. در این بازار، منابع انرژی مختلف اعم از برق، نفت، گاز، و سایر حامل‌های انرژی معامله می‌شوند. این بازار نیز به چندین بازار فرعی تقسیم می‌شود و شرکتها و اشخاص حقیقی در آن معامله می‌کنند.
برای آشنایی با بازار بورس انرژی اینجا کلیک کنید.
مزایای سرمایه‌گذاری در بورس
سرمایه‌گذاری در بازار بورس دارای مزایای بسیاری است که آن را به یکی از گزینه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. این مزایا عبارتند از:
- کسب سود در بازه های زمانی مختلف: سرمایه‌گذاران در بازار بورس می‌توانند در بازه‌های زمانی مختلف سود کسب کنند. آنها می‌توانند به صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت سرمایه‌گذاری کرده و از فرصت‌های مختلف بازار بهره‌برداری کنند.
- برخورداری از حمایت قانونی و نظارتی: بازار بورس تحت نظارت مراجع قانونی و نظارتی قرار دارد که سرمایه‌گذاران را از جنبه‌های مختلف محافظت می‌کند و شفافیت را تضمین می‌کند.
- حفظ سرمایه در مقابل تورم: سرمایه‌گذاری در بازار بورس به عنوان یک راهکار برای حفظ سرمایه در مقابل تورم شناخته می‌شود، زیرا ارزش دارایی‌های بورسی به طور معمول با رشد تورم همراه است.
- قابلیت نقدشوندگی مناسب نسبت به دارایی‌هایی مثل خودرو و مسکن: دارایی‌های بورسی به راحتی قابل معامله هستند و سرمایه‌گذاران می‌توانند به سرعت به نقد تبدیل کنند.
- امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک: در بازار بورس، امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کوچک نیز وجود دارد، که این امر به افرادی که می‌خواهند با مقدار اندکی سرمایه شروع کنند اجازه می‌دهد.
- شفافیت در اطلاعات شرکتها: اطلاعات مرتبط با شرکت‌های موجود در بازار بورس به صورت شفاف منتشر می‌شود که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تصمیم‌گیری‌های بهتری برای سرمایه‌گذاری بگیرند.
- تنوع بسیار بالای صنایع بورسی و صندوق‌ها و اوراق: بازار بورس دارای تنوع بالایی در صنایع مختلف و انواع مختلف صندوق‌ها و اوراق بهادار است که به سرمایه‌گذاران امکان دسترسی به گزینه‌های متنوع را می‌دهد.
- انتقال بسیار آسان سهام بین طرفین: معامله و انتقال سهام در بازار بورس بسیار ساده و آسان است و این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران به سرعت معاملات خود را انجام دهند.
- امکان فراگیری دانش سرمایه‌گذاری برای همه: بازار بورس امکان آموزش و یادگیری دانش سرمایه‌گذاری را به افراد ارائه می‌دهد تا به عنوان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای عمل کنند.
- عدم نیاز به بازار فیزیکی: در مقایسه با دارایی‌های فیزیکی مانند خودرو یا مسکن، سرمایه‌گذاری در بازار بورس نیاز به فیزیکی بودن دارایی ندارد.
- امکان معاملات از طریق اینترنت: سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی از طریق اینترنت به معاملات خود در بازار بورس پرداخته و کنترل بیشتری بر سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند.
مزایای پذیرش در بورس اوراق بهادار
مزایای پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران برای شرکتها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این مزایا عبارتند از:
- برخورداری از معافیت مالیاتی: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از مزیت‌های مالیاتی بهره‌مند می‌شوند. این معافیت‌ها می‌توانند به میزان مهمی از سودهای شرکتها را تحت پوشش بگیرند.
- سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار (اوراق قرضه): با پذیرفته شدن در بورس، شرکتها می‌توانند با انتشار سهام و دیگر اوراق بهادار به سهولت منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کنند.
- کاهش ریسک نقدینگی: با حضور در بازار بورس، شرکتها ریسک نقدینگی خود را کاهش می‌دهند، زیرا می‌توانند به راحتی سهام خود را به نقد تبدیل کنند.
- ارائه معیارهای جدید برای ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت: پذیرش در بورس، شرکتها را موظف به ارائه اطلاعات مالی شفاف‌تری می‌کند و این امکان را فراهم می‌کند تا عملکرد مدیریت شرکت توسط بازار و سرمایه‌گذاران ارزیابی شود.
- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت: بازار بورس به شرکتها امکان تغییر در ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت را فراهم می‌کند و به سهولت معاملات انتقال سهام کمک می‌کند.
- افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی: پذیرش در بورس به شرکتها اعتبار داخلی و بین‌المللی بیشتری می‌بخشد و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و اقتصادی‌تر شدن ارائه خدمات مالی را تضمین می‌کند.
- تعیین ارزش سهام شرکت: حضور در بازار بورس به شرکتها امکان تعیین ارزش واقعی سهام خود را می‌دهد و به سرمایه‌گذاران اطلاعات دقیق‌تری برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند.
- سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی و یا سایر ابزارهای تأمین مالی: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌توانند با استفاده از اوراق بهادار خود به سهولت تسهیلات بانکی و منابع مالی دیگر دست پیدا کنند.
- افزایش توان رقابتی و سهم از بازار: حضور در بازار بورس به شرکتها افزایش توان رقابتی و امکان ورود به بازارها و صنایع جدید را فراهم می‌کند.
جمع‌بندی:
بورس در ایران دارای چهار بازار اصلی است که هر یک به منظور معامله انواع دارایی‌ها و اوراق بهادارها ایجاد شده‌اند. این بازارها شامل بورس، فرابورس، بورس کالا، و بورس انرژی هستند. هر بازار دارای ویژگی‌ها و شرایط خاص خود می‌باشد و سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس اهداف و ریسک‌های مالی شخصی خود بازار مناسب را انتخاب کنند. این بازارها تأسیسات مهمی برای تسهیل معاملات مالی و افزایش شفافیت در بازار سرمایه ایران می‌باشند.
سوالات متداول
