اوراق خرید دین کالایی یکی از ابزارهای تامین مالی در بورس کالای ایران هستند که برای فروشندگان کالا و خریداران آن قابل استفاده است. با صدور این اوراق، فروشنده به جای دریافت مبلغ نقدی، از طریق بازار سرمایه و با فروش این اوراق، منابع مالی خود را حاصل می کند.
در این سیستم، فروشنده می‌تواند با عرضه کالای خود در بازار فیزیکی بورس کالا و فعالیت در معاملات، برای خود منابع مالی جمع‌آوری کند. در این بین، خریدار نیز با خرید اوراق خرید دین کالایی، به عنوان بدهکار به فروشنده در نظر گرفته می‌شود.
مزیت این روش برای فروشنده این است که او به جای اینکه برای دریافت هزینه‌ی کالای خود منتظر پرداخت خریدار باشد، با عرضه اوراق خرید دین کالایی به جای دریافت هزینه‌ی کالای خود اقدام به فروش اوراق خود می‌کند و منابع مالی خود را از طریق بازار سرمایه جمع‌آوری می‌کند. در مقابل، برای خریدار نیز با خرید اوراق خرید دین کالایی، فرصتی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایجاد می‌شود و او می‌تواند با فروش اوراق خود در صورت نیاز به سرمایه‌ی مورد نیاز خود دست یابد.
این اوراق مبتنی بر کالاهای معامله شده در بورس کالاست و دیون ایجاد شده، لزوما ناشی از معاملات در بورس کالاست و از این رو تا حدودی تسهیلاتی در فرآیند انتشار آن در نظر گرفته شده و فرآیند ثبت این اوراق نیز ساده تر دیده شده است. در روند اجرای انتشار اوراق خرید دین، مجوزهایی به صورت عمومی به عرضه کننده داده می شود تا سقفی از انتشار را در طول سال و به صورت قراردادهای نسیه داشته باشد و در آن امکان تنزیل نیز وجود خواهد داشت.
ساختار اوراق درین کالایی در بورس کالای ایران:
بورس کالای ایران از سه بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی تشکیل شده که اوراق خرید دین کالایی در بخش بازار مالی و در کنار ابزارهایی از جمله سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق های کالایی قرار دارد که هدف اصلی بخش بازار مالی بورس کالای ایران، تامین مالی است.
اوراق خرید دین کالایی را می توان اوراق بهادار بانامی خواند که به منظور خرید مطالبات با سررسید کمتر از یکسال، ناشی از قراردادهای نسیه در بورس کالای ایران منتشر می شود؛ همچنین براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۱ اسفند ۹۴ اوراق خرید دین کالایی به عنوان ورقه بهادار شناخته شد.
در این روش تأمین مالی، تولیدکننده محصولات تولیدی را به صورت نسیه در بستر معاملاتی بورس کالای ایران به فروش می رساند. سپس مطابق با دستورالعمل خرید دین کالایی برای نقد کردن مطالبات مدت دار خود، اقدام به انتشار اوراق مذکور می کند. در واقع اوراق خرید دین کالایی به عنوان یک ابزار مالی، مختص خرید دینِ ایجاد شده ناشی از فروش نسیه در بورس‌های کالایی طراحی شده است.
فرآیند عملیاتی این اوراق بدین ترتیب است که پس از وقوع فروش نسیه در بورس کالا، فروشنده کالا که دارنده مطالبات است به عنوان ناشر اقدام به انتشار اوراق خرید دین می‌کند و سرمایه‌گذاران نیز این اوراق را با انگیزه بهره‌گیری از ارزش زمانی پول به تنزیل خریداری می‌کنند به بیان ساده تر فروشنده کالایی را به خریدار می فروشد اما پول را به جای خریدار از بازار سرمایه و سرمایه گذاران مالی دریافت می کند.
جذابیت های اوراق دین کالایی:
جذابیت این اوراق به گونه ای است که خریدار به دلیل مواجهه با مشکلات مربوط به تامین سرمایه در گردش به دنبال خرید نسیه مواد اولیه مصرفی خود است. در طرف مقابل فروشنده مواد اولیه نیز به دلیل نیاز به سرمایه در گردش تمایلی به فروش نسیه ندارد زیرا اگر به صورت نسیه کالای خود را بفروشد در تامین سرمایه در گردش خود با مشکل مواجه می شود؛ اما با این راهکار فروشنده با انتشار اوراق خرید دِین، پول خود را نقد دریافت می کند و خریدار به صورت نسیه مواد اولیه مصرفی خود را خریده است.
از جمله مزایای انتشار اوراق خرید دین کالایی:
- تأمین مالی تولیدکننده
- نقدشوندگی مطالبات پیش از موعد سررسید
- تشویق به فروش نسیه با ضمانت معاملات توسط بورس
- هدایت پس انداز جامعه به سمت بخش واقعی اقتصاد
- تأمین مواد اولیه مورد نیاز مصرف کنندگان واسطه ای و نهایی با پرداخت مدت دار
- همچنین معافیت از مالیات بر درآمد
- تحریک اقتصاد در شرایط رکودی و حمایت از بخش صنعت با جذب سرمایه های عمومی
جهت مشاوره برای خرید از بورس کالای ایران با شماره زیر تماس حاصل فرمایید
سید کامبیز حسینی (09121755644)
سوالات متداول:
- بورس کالا چیست؟
- حساب وکالتی چیست؟
- نحوه ثبت نام در سامانه سجام و احراز هویت چگونه است؟
- بازار فیزیکی در بورس کالا چیست؟
- بازار مالی در بورس کالا چیست؟
- گواهی سپرده کالایی چیست؟
- بازار بورس انرژی چیست؟
- مزایای خرید از بورس کالای ایران ؟
