بازار سرمایه، به‌عنوان ستون اصلی اقتصاد، همواره با چالش‌ها و نوسانات روبرو بوده و بحران‌هایی ممکن است وضعیت نامتعادلی را ایجاد کنند. در چنین شرایطی، صندوق‌های بازارگردانی به عنوان ابزارهایی مؤثر در کنترل نوسانات و ایجاد ثبات مالی معرفی می‌شوند. این صندوق‌ها با انجام عملیات بازارگردانی، سرمایه‌گذاران را از نگرانی‌هایی در معاملات سهام محافظت می‌کنند و به وضعیت تعادل در بازار سرمایه کمک می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی اهمیت و وظایف صندوق‌های بازارگردانی، ویژگی‌ها و انواع آنها، و نقش آنها در حفظ استقرار بازار سرمایه می‌پردازیم. همچنین، مزایا و محدودیت‌های این صندوق‌ها و نقش آنها در توسعه بازار سرمایه ایران را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ما امیدواریم که این مقاله به خوانندگان عزیز کمک کند تا با دید اطلاعاتی بهتر، تصمیمات هوشمندانه‌تری در زمینه سرمایه‌گذاری خود اتخاذ کنند.
صندوق‌های بازارگردانی
استفاده از ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای اجرای عملیات بازارگردانی در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۳ توسط هیأت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار تصویب شد. این صندوق‌ها با داشتن سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، قابلیت خرید و فروش سهام در بازار را فراهم می‌کنند. هدف اصلی ایجاد این صندوق‌ها، نگهداری تعادل ارزش سهام و جلوگیری از ایجاد صف‌های خرید یا فروش غیرمعمول است. عملیات بازارگردانی توسط این صندوق‌ها به منظور افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار صورت می‌گیرد. بسیاری از شرکت‌ها نیز با ایجاد صندوق‌های بازارگردانی، سعی در حفظ ارزش سهام خود دارند.
انواع صندوق‌های بازارگردانی:
صندوق بازارگردانی با واحدهای عادی:
- واحدهای عادی برای سرمایه‌گذاران عمومی، از جمله سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی، قابل خرید و فروش هستند.
- سود و زیان صندوق بین دارندگان واحدهای عادی تقسیم می‌شود.
- حق رأی در موضوعات مهم ممکن است در این نوع واحدها وجود نداشته باشد.
صندوق‌های بازارگردانی با تمرکز صنعتی:
- این صندوق‌ها با تمرکز بر روی یک صنعت خاص یا گروه خاص از شرکت‌ها در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند.
- هدف این صندوق‌ها ممکن است تحلیل و اجرای بازارگردانی برای سهام یک صنعت خاص باشد و از این طریق به بهبود نقدشوندگی و استقرار در بازار کمک کنند.
صندوق‌های بازارگردانی بانکی:
- تخصص این صندوق‌ها در بازارگردانی برای سهام شرکت‌های بانکی است.
- هدف این صندوق‌ها ممکن است جلوگیری از نوسانات ناپیش‌بینده در بازار بانکی و حفظ سرمایه باشد.
صندوق‌های بازارگردانی با تمرکز جغرافیایی:
- این صندوق‌ها با تمرکز بر روی سهام شرکت‌های متعلق به یک منطقه جغرافیایی یا کشور خاص در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند.
- هدف این صندوق‌ها ممکن است تعادل و استقرار در بازار محلی را تضمین کنند.
صندوق‌های بازارگردانی مختلط:
- این صندوق‌ها ترکیبی از سهام مختلف و شاید سایر اوراق بهادار را در ترکیب سبد سرمایه‌گذاری خود دارند.
- هدف این صندوق‌ها ممکن است مدیریت گسترده و متنوع ریسک و بازده باشد.
- هر یک از این انواع صندوق‌های بازارگردانی با توجه به ویژگی‌ها و هدف‌های خود در بازار سرمایه نقش مهمی را ایفا می‌کنند و برای سرمایه‌گذاران مختلف جذابیت‌های خاصی دارند.
مزایای صندوق‌های بازارگردانی
- کاهش کارمزد و هزینه‌های معاملاتی: بازارگردانان این صندوق‌ها از تخفیف 80 درصدی در کارمزد معاملات بهره‌مند می‌شوند.
- کاهش محدودیت‌های اعطای اعتباردهی: این صندوق‌ها شرایط ویژه‌ای برای اعطای اعتباردهی و تسهیلات به بازارگردانان ایجاد کرده‌اند.
- در اختیار قرار دادن ایستگاه معاملاتی: این صندوق‌ها به بازارگردانان این امکان را می‌دهند که از ایستگاه معاملاتی خود برای انجام معاملات استفاده کنند.
- داشتن مجوز معامله‌گری و بازارگردانی: بازارگردانان این صندوق‌ها مجوز معامله‌گری و بازارگردانی دارند.
- عضویت در اتاق پایاپای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی: بازارگردانان این صندوق‌ها عضویت در اتاق پایاپای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی را دارند.
- ممنوعیت از پرداخت مالیات مقطوع نیم درصد: بازارگردانان این صندوق‌ها مشمول ممنوعیت از پرداخت مالیات مقطوع نیم درصد می‌شوند.
صندوق‌های بازارگردانی در بازار بورس ایران
در حال حاضر، حدود ۶۰ صندوق بازارگردانی در بازار سرمایه ایران فعالیت دارند. این صندوق‌ها، با حوزه تخصصی فعالیت در زمینه بازارگردانی، نقش مهمی در تعادل و استحکام بازار دارند. برای دستیابی به یک لیست دقیق از این صندوق‌ها، می‌توانید به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران مراجعه نمایید.
نهادهای مالی که تمایل به تأسیس صندوق‌های بازارگردانی دارند، باید دارای حداقل ۵۰ میلیارد ریال سرمایه باشند و با ارسال فرم مربوطه به سازمان بورس و اوراق بهادار، موافقتنامه اصولی را دریافت کنند.
جمع‌بندی
صندوق‌های بازارگردانی با ایجاد ثبات و امنیت اقتصادی در بازار سرمایه، شرایط مطلوبی را برای فعالیت سرمایه‌گذاران حقیقی و خرد فراهم می‌کنند. با تعهد به اصول وظیفه‌شناسی، این صندوق‌ها به تنظیم و کنترل نوسانات بازار کمک کرده و به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهند. امکان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران حقیقی نیز از طریق خرید واحدهای این صندوق‌ها فراهم می‌شود. به طور کلی، صندوق‌های بازارگردانی نقش مهمی در بهبود شرایط بازار سرمایه ایفا می‌کنند و برای تعادل و استحکام این بازار اهمیت دارند.
سوالات متداول
