EPS (Earnings Per Share) چیست؟
EPS یکی از مفاهیم اساسی در بازار سرمایه است که به عنوان یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها به شمار می‌رود. اختصار EPS به معنای "درآمد هر سهم" است و نشان‌دهنده سود تقسیم شده بین سهامداران یک شرکت در یک دوره زمانی خاص می‌باشد.
اهمیت EPS
EPS به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار اطلاعاتی ارزشمند ارائه می‌دهد. این مفهوم به آنها امکان می‌دهد تا عملکرد مالی شرکت‌ها را در دوره‌های مختلف مقایسه کرده و تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را براساس آنها تنظیم کنند. هر چه مقدار EPS بیشتر باشد، نشان‌دهنده سود بیشتر به ازای هر سهم است، که ممکن است جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران داشته باشد.
فرمول محاسبه EPS
محاسبه EPS به وسیله یک فرمول ساده انجام می‌شود. این فرمول به صورت زیر تعریف می‌شود:
EPS = (سود خالص شرکت - مالیات) ÷ تعداد سهام در جریان
به عبارت دیگر، برای محاسبه EPS، ابتدا سود خالص شرکت (بعد از کسر مالیات) محاسبه می‌شود. سپس این مقدار بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم می‌شود.
مشاهده EPS
- صورت سود و زیان در سایت کدال
یکی از راه‌های مشاهده مقدار EPS، از طریق صورت سود و زیان شرکت است. صورت سود و زیان یک مستند مالی است که نشان‌دهنده عملکرد مالی شرکت در یک دوره زمانی خاص است. سود (زیان) خالص هر سهم در انتهای این صورت سود و زیان نمایش داده می‌شود، که به عنوان EPS شناخته می‌شود.
- تابلو سهم در TSETMC
جهت دیدن گزارش EPS می توانید از سایت TSETMC استفاده کنید. یکی از فرمت‌های جهانی گزارش EPS روشی تحت عنوان ( Trailing Twelve Months) دوازده ماهه گذشته یا به اختصار TTM بوده است. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورت‌های مالی خود را گزارش نمایند. بنابراین می‌توان به سود هر سهم دوره‌های سه ماهه شرکت‌ها دسترسی پیدا کرد. مدل TTM چنین بیان می‌کند که شرکت‌ها را می‌توان بر اساس EPS دوازده ماه گذشته آن(۴ دوره سه ماهه) ارزیابی کرد.
انواع EPS
در دنیای مالی، سود هر سهم یا EPS به تفاوت‌های چندگانه تقسیم می‌شود. سه نوع اصلی EPS وجود دارد، هر کدام اهمیت و مفهوم خاص خود را دارند. در این مقاله، ما به بررسی این انواع EPS خواهیم پرداخت.
- EPS تحقق یافته
EPS تحقق یافته به عنوان یکی از مهمترین معیارهای مالی شناخته می‌شود. این نوع EPS با تمامی اطلاعات مربوط به پایان سال مالی، که توسط مدیران شرکت تجزیه و تحلیل می‌شوند، محاسبه می‌شود. این EPS نمایانگر واقعیتی است که در دوره مالی واقعی اتفاق افتاده است و معمولاً در محاسبات نسبت P/E (قیمت به سود) استفاده می‌شود. تأثیر EPS تحقق یافته بر قیمت سهم‌ها به‌وضوح دیده می‌شود و به همین دلیل، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- EPS تعدیل شده
EPS تعدیل شده به این صورت محاسبه می‌شود که اطلاعات مالی به طور دوره‌ای منتشر می‌شوند و شرایط مختلف مانند تغییرات اقتصادی و سیاسی ممکن است سودهای محقق شده در هر دوره را تحت تأثیر قرار دهند. EPS تعدیل شده با ترکیب سودهای تازه‌محقق شده و دوره‌های قبلی محاسبه می‌شود. این نوع EPS، تخمین‌های متغیرها را در محاسبات ساده‌تر می‌کند.
- EPS پیش‌بینی شده
در گذشته، شرکت‌ها موظف بودند که سودهای مورد انتظار خود را تا پایان سال مالی اعلام کنند و این سودها به عنوان EPS پیش‌بینی شده شناخته می‌شدند. این اعلامیه‌ها براساس عملکرد گذشته، نظر مدیران و کارشناسان شرکت تهیه می‌شد و انتظار می‌رفت که شرکت در پایان سال مالی به این تخمین‌ها دست یابد. اما چون این نوع EPS از نظر واقعیت قابل اطمینان نبود، با گذر زمان تغییر می‌کرد. با تغییرات عملکرد شرکت یا تغییرات در سودآوری آن، EPS پیش‌بینی شده ممکن است افزایش یا کاهش یابد. از زمان اجرای دستور العمل افشای اطلاعات شرکت‌ها توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، اعلام سود (زیان) خالص هر سهم بر مبنای آخرین سود (زیان) واقعی شرکت‌ها انجام می‌شود و EPS پیش‌بینی شده از گزارشات حذف شده است.
این تغییرات به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به تحلیل دقیق‌تری از عملکرد شرکت بپردازند و به ارزش‌های اساسی شرکت توجه کنند. به عنوان مثال، با استفاده از روش Trailing Twelve Months (TTM)، EPS یک سهم بر مبنای سود خالص کل دوازده ماه گذشته محاسبه می‌شود. این روش به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که بر اساس اطلاعات واقعی ارزیابی کنند و به نتایج بهتری برسند. برای توضیح بیشتر، فرض کنید که شما در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ هستید و می‌خواهید EPS یک شرکت را محاسبه کنید. برای این منظور، شما باید داده‌هایی مانند سود خالص دوره ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷ و سود خالص دوره ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ را جمع کنید. EPS این شرکت برابر با مجموع این دو عدد خواهد بود. این دستورالعمل اطلاعات دقیق‌تری از عملکرد شرکت فراهم می‌کند و به سرمایه‌گذاران امکان ارزیابی بهتری از سهم‌ها را می‌دهد.
EPS بالا یا پایین؟ کدوم بهتره؟
EPS (سود هر سهم) بالا یا پایین بودن به عوامل مختلفی بستگی دارد و این مسئله باید با دقت بررسی شود. افزایش EPS می‌تواند نشان‌دهنده بهبود عملکرد مالی شرکت باشد و در نتیجه جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش ارزش شرکت منجر به افزایش قیمت سهام شود. همچنین، شرکت‌هایی با EPS بالا معمولاً نقدینگی بیشتری دارند که می‌تواند به توسعه فعالیت‌های شرکت و پرداخت سود بیشتر به سهامداران کمک کند.
به عنوان مثال، سهامداران به طور کلی به شرکت‌هایی با EPS بالاتر ترجیح می‌دهند، زیرا این شرکت‌ها عملکرد مالی بهتری دارند و ارزش سهام را افزایش می‌دهند. افزایش EPS ممکن است نشان‌دهنده بهبود در مدیریت هزینه‌ها، افزایش درآمد، بهبود مارجین سودی، یا کارایی بهتر در مدیریت منابع باشد.
با این حال، افزایش EPS تنها نباید به تمامیت ارزش‌گذاری شرکت توجه کند. برخی شرکت‌ها ممکن است سودهای خود را افزایش دهند اما این افزایش از طریق کاهش سهام و تعداد سهام‌های در حال گردش به دست آمده باشد، که این موضوع ممکن است به معنایی مثبت نباشد. بنابراین، برای تفسیر بهتر ارزش EPS، باید با دیگر عوامل مالی و عملکرد شرکت‌همچون تاریخچه سود، مارجین خالص، اندازه و ریسک شرکت در نظر گرفته شود.
بنابراین، به طور کلی می‌توان گفت که افزایش EPS علامتی از بهبود در عملکرد مالی و افزایش ارزش شرکت است، اما نباید به تنهایی مورد ارزیابی قرار گیرد و باید با تحلیل دقیقتر متغیرهای دیگر نیز همراه شود.
DPS چیست؟
سود تقسیمی یا DPS (Dividend per Share) به معنای سود نقدی که یک شرکت به ازای هر سهم سهام خود به سهامداران تقسیم می‌کند، مهمترین منبع درآمد سهامداران از سرمایه‌گذاری در یک شرکت می‌باشد. DPS به معنای سود نقدی است که به سهامداران پرداخت می‌شود و در بسیاری از موارد نشان‌دهنده سلامت مالی شرکت و توانایی آن در تولید سود و پرداخت به سهامداران می‌باشد.
میزان DPS ممکن است متغیر باشد و به تصمیم مدیران و هیئت مدیره شرکت بستگی دارد. این تصمیم معمولاً در مجمع عمومی سالیانه شرکت اعلام می‌شود و میزان DPS به صورت موقت و تا یک سال به مهلت دارد. DPS می‌تواند به عنوان یک روش پاداش دهی به سهامداران و یا به عنوان یک راهکار جذب سرمایه برای توسعه فعالیت‌های شرکت مورد استفاده قرار گیرد. تصمیم در مورد مقدار DPS معمولاً توسط هیئت مدیره و با توجه به عوامل مختلفی از جمله عملکرد مالی شرکت، آینده پروژه‌های سرمایه‌ای، سیاست‌های مالی، و برنامه‌های رشد و توسعه اتخاذ می‌شود.
در نهایت، سهامدارانی که سهام شرکت را در اختیار دارند، می‌توانند به مقدار DPS برای هر سهمی که دارند، ادعا داشته باشند. بنابراین، اگر میزان DPS برای هر سهم مثلاً 1000 ریال باشد و یک سهامدار 100 سهم از شرکت داشته باشد، او می‌تواند 100,000 ریال سود نقدی را از شرکت دریافت کند.
تفاوت بین EPS و DPS
تفاوت اصلی بین EPS (Earnings Per Share) و DPS (Dividend Per Share) به شکل زیر است:
EPS (سود درآمد به ازای هر سهم):
- EPS نشان‌دهنده سودی است که یک شرکت در یک دوره مالی (معمولاً در سال مالی) کسب کرده است و این سود برای همه سهام شرکت به تعداد تمام سهامداران تقسیم می‌شود.
- EPS نشان‌دهنده عملکرد مالی شرکت در تولید سود است و نشان می‌دهد که به ازای هر سهم سود چه مقدار ایجاد شده است.
DPS (سود تقسیمی به ازای هر سهم):
- DPS نشان‌دهنده میزان سود نقدی یا تقسیم شده به ازای هر سهم به سهامداران شرکت است.
- DPS نشان‌دهنده میزان پرداختی به سهامداران از سود تقسیم‌پذیر شرکت است، به عبارت دیگر، پرداخت به سهامداران از این سود.
تفاوت اصلی میان EPS و DPS در این است که EPS سود تولیدی کلی شرکت را بیان می‌کند، در حالی که DPS نشان‌دهنده بخشی از این سود است که به سهامداران تقسیم می‌شود. به عبارت دیگر، تنها یک بخش از سود شرکت به عنوان DPS به سهامداران پرداخت می‌شود، و مقدار باقی‌مانده به عنوان سود انباشته در شرکت باقی می‌ماند. تصمیم در مورد این که چه مقدار از سود به عنوان DPS توزیع شود، توسط هیئت مدیره شرکت در نظر گرفته می‌شود و این مقدار معمولاً در مجمع عمومی سالیانه شرکت تصویب می‌شود.
به طور خلاصه، EPS معمولاً بیان‌گر سود تولیدی کلی شرکت است و نشان می‌دهد که به ازای هر سهم سود چه مقدار ایجاد شده، در حالی که DPS نشان‌دهنده بخشی از این سود است که به سهامداران پرداخت می‌شود.
جمع بندی
EPS (سود درآمدی بر اساس هر سهم) نشان‌دهنده درآمدی است که هر سهم از سود کل شرکت را به خود اختصاص می‌دهد و به سرمایه‌گذاران اطلاع می‌دهد که هر سهم چه مقدار درآمد ایجاد کرده است.
DPS (سود تقسیمی به ازای هر سهم) نشان می‌دهد که چه میزان از سود شرکت به صورت نقدی به سهامداران تعلق می‌گیرد. این پرداخت‌ها معمولاً در قالب سود نقدی یا تقسیم میان سهامداران انجام می‌شود.
در سرمایه‌گذاری، دقت به این مفاهیم مهم است؛ زیرا تاثیر مستقیمی بر قیمت سهم و سود سرمایه‌گذاران دارند. همچنین، سیاست‌های تقسیم سود و توزیع آن می‌تواند به اندوخته شرکت و رشد آتی آن تاثیر بگذارد.
از سمت دیگر، همیشه به توجه به این نکته حائز اهمیت است که دقت کنیم که افزایش مقادیر EPS و DPS به تنهایی نشان دهنده عملکرد بهتر شرکت نیست؛ بلکه نیازمند بررسی دقیق‌تری از شرایط و سیاست‌های شرکت و همچنین منظری طولانی‌تر برای سرمایه‌گذاری موفق است.
سوالات متداول
