ايجـاد بـورس كالاهـاي كشـاورزي در جهـان قـدمتي ۱۵۰ سـاله دارد و بـيشتـر در كشورهاي توسعه يافته ايجاد شده است. عمده ترين علت پيدايش اين بازارهـا پديـداري مشكلات بر سر راه داد و ستد سنتي محصولات كشاورزي بوده است.
بورس کالای کشاورزی در ایران یک قدم مهم به سوی توسعه اقتصادی است. این بورس با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان بورس اوراق بهادار و بانک کشاورزی در سال 1383 راه اندازی شده است.
مزایا و اهداف عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا:
- اصلاح ساختار بازار سنتی: حذف دلالان و واسطه‌ها، اصلاح ساختار نادرست بازار سنتی و تضمین منافع تولیدکنندگان.
- مدیریت بحران های ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای محصولات: کاهش نوسانات و تزلزل قیمت محصولات کشاورزی (به دلیل خصوصیت فصلی بودن آنها و شرایط آب و هوایی متغیر) با استفاده از مکانیسم‌ها و ابزارهای مالی بورس کالا.
- کشف قیمت با تمام مولفه‌ها و پارامترهای عرضه و تقاضا: تعیین قیمت محصولات با توجه به تقاضا و عرضه‌ی واقعی و ایجاد شفافیت در بازار.
- تضمین معاملات توسط ابزارهای مشتقه: امکان استفاده از قرادادهای آتی و اختیار معامله برای کنترل ریسک‌ها.
- کاهش هزینه معاملات: کاهش هزینه‌های مرتبط با بازاریابی مانند جستجوی طرف مقابل معامله و حمل و نقل، با ایجاد محیط معاملاتی با هزینه‌های کمتر.
- نقدشوندگی بالای معاملات: تسریع تسویه معاملات و دریافت سریع وجه فروش برای کشاورزان.
- توسعه صادرات محصولات کشاورزی: ارتقاء کیفیت محصولات با ایجاد انبارهای استاندارد در سراسر کشور، حذف موانع صادرات و توسعه صادرات غیرنفتی کشور.
- تغییر الگوی کشت: با به‌روزرسانی شیوه تولید با بهره‌برداری از تکنولوژی‌های نوین و افزایش اطمینان بازرگانان خارجی به دلیل دارا بودن حداقل استانداردها برای عرضه در بورس کالا.
برخی دیگر از مزایای بورس کالای کشاورزی
- دسترسی مستقیم کشاورز به بازار
- مدیریت بحران های ناشی از نوسانات عرضه و تقاضای محصولات:
- رشد کیفی محصولات
- ایجاد انبارهای پذیرش محصولات
- تأمین مالی کشاورزان
- افزایش سرعت انتقال اطلاعات بازار به تولیدکننده و مصرف‌کننده
- جلوگیری از نوسانات شدید قیمت و کاهش ریسک معاملات
به طور کلی، عرضه محصولات کشاورزی در بازار بورس کالا باعث ارتقاء تجارت مستقیم کشاورزان، بهبود شفافیت بازار و کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت محصولات و تسهیل در فرآیند تحویل محصولات به خریداران می‌شود. این مزایا به سود کشاورزان است.
برخی محصولات موجود در بورس کالای کشاورزی:
بورس کالای کشاورزی ایران شامل انواع مختلف محصولات کشاورزی است که برای معامله و تبادل در این بازار معرفی و پذیرفته می‌شوند. این محصولات در گروه‌ها و زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند تا فرآیند معامله و خرید و فروش بهتر و شفاف‌تر انجام شود. برخی از محصولات کشاورزی مورد پذیرش در بورس کالا به شرح زیر است:
گروه اصلی | زیر گروه اصلی | زیر گروه فرعی |
کشاورزی | گندم | دامی، سبوس، دورم و خوراکی |
کشاورزی | ذرت | علوفه‌ای، دانه‌ای، دانه‌ای دامی و بذری |
کشاورزی | شکر | تصفیه شده، سفید و خام |
کشاورزی | پسته | فندقی ناخندان، کله قوچی ناخندان، فندقی طبیعی خندان و کله قوچی خندان |
کشاورزی | پنبه | محلوج |
کشاورزی | زیره | زیره سبز |
کشاورزی | عفران | رشته (پوشال) و رشته سربریده (سر گل) |
کشاورزی | عدس | ریز، متوسط و درشت |
کشاورزی | نخود | ریز، متوسط و درشت |
کشاورزی | جو | صنعتی، دامی و بدون پوشینه |
کشاورزی | برنج | طارم، هاشمی، خزر، فجر، ندا و وارداتی |
کشاورزی | سبوس | سبوس |
کشاورزی | خرما | مضافتی، کبکاب، استمران و شاهانی |
کشاورزی | روغن‌های خام | دانه‌های روغنی مختلف مانند آفتابگردان، سویا، کنجد و کلزا |
کشاورزی | چای | باروتی، قلمی، شکسته و ممتاز |
کشاورزی | مرغ‌های منجمد | مرغ‌های منجمد تخم‌گذار و گوشتی |
کشاورزی | تخم مرغ | تخم مرغ |
کشاورزی | آرد | آرد گندم |
این فهرست تنها یک بخش کوچک از محصولات کشاورزی موجود در بورس کالا است.
برای مشاهده لیست به روز شده و کامل محصولات کشاورزی در بورس کالا اینجا کلیک کنید.
برخی از شرکت های پذیرفته شده در تالار محصولات کشاورزی
کالای پذیرفته شده | نام عرضه کننده |
روغن خام ، شکر ، دانه های روغنی، گندم | مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران |
ذرت، مرغ | پشتیبانی امور دام کشور |
شکر سفید | بازرگانی توسعه نیشکر و صنایع جانبی |
زعفران ، خرما | سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران |
خرما | اتحادیه مرکزی تعاونی های روستایی و کشاورزی ایران |
آرد گندم | آرد تابان |
برنج | کشاورزی گیلان |
جوجه یکروزه | اروم گوهر دانه |
زعفران | نوین زعفران |
برای مشاهده لیست به روز شده شرکت های پذیرفته شده در بورس کالای کشاورزی اینجا کلیک کنید.
نحوه خرید و معامله در بورس کالای کشاورزی:
در حال حاضر، در بورس کالای کشاورزی ایران، قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، گواهی سپرده کالایی، قرارداد اختیار معامله و آتی به عنوان ابزارهای معاملاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای آشنایی با انواع قرارداد ها در بورس کالا اینجا کلیک کنید
در بازار فیزیکی، به ندرت و در فواصل زمانی نسبتاً طولانی، معمولاً محصولاتی مانند زعفران عرضه می‌شود.
جمع بندی :
بورس کالای کشاورزی با 150 سال تاریخچه، به عنوان بازاری پررونق و مؤثر در تجارت محصولات کشاورزی شناخته می‌شود. این بازارها عمدتاً در کشورهای توسعه یافته برای جلوگیری از ناکارآمدی سیستم‌های داد و ستد سنتی محصولات کشاورزی ایجاد شده‌اند. در ایران، بورس کالای کشاورزی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان بورس اوراق بهادار تهران و بانک کشاورزی تأسیس شده است و به عنوان نقطه عطفی برای توسعه اقتصادی کشور شناخته می‌شود.
این بازار باعث دسترسی مستقیم کشاورزان به خریداران بزرگ می‌شود و نیاز به واسطه‌ها و دلالان را از بین می‌برد. همچنین، با ایجاد انبارهای پذیرش محصولات و استفاده از ابزارهای مشتقه، قیمت‌ها را بهبود داده و نوسانات شدید را کنترل می‌کند. بورس کالای کشاورزی به کشاورزان امکان رشد کیفیت محصولات را نیز می‌دهد و با نقدشوندگی بالای معاملات، تسویه معاملات را سریع و آسان می‌کند.
سوالات متداول
